65 NĂM QUAN HỆ VIỆT NAM – LIÊN BANG NGA

Font size : A- A A+

 

Việt Nam và Liên bang Nga có quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời. Trong lịch sử quan hệ ngoại giao của Việt Nam, quan hệ với Liên Xô (trước đây) và Liên bang Nga (hiện nay) luôn có một vị trí quan trọng. 65 năm kể từ khi Việt Nam và Liên Xô chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao (30/01/1950 – 30/01/2015), trải qua biết bao khó khăn, thử thách và biến động của lịch sử, mối quan hệ giữa hai nước luôn có sự gắn bó đặc biệt và không ngừng phát triển. 

 
Những dấu mốc trong quan hệ hai nước từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao
 
Việt Nam và Liên Xô tuy xa cách hàng vạn dặm nhưng giữa hai nước đã có sự tiếp xúc từ rất sớm và trở nên gần gũi hơn từ sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917 thông qua vai trò của Nguyễn Ái Quốc - người cộng sản đầu tiên ở Đông Dương. Từ năm 1950 trở đi, quan hệ hai nước ngày càng gắn bó khăng khít, mật thiết. Trên cơ sở những thành tựu quan hệ hữu nghị trong lịch sử, từ năm 1975 đến nay, quan hệ Việt Nam - Nga tiếp tục phát triển, có những bước đột phá. Hai nước thiết lập quan hệ đối tác chiến lược vào tháng 3/2001 và nâng cấp quan hệ lên tầm đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 7/2012.
 
Có thể chia lịch sử quan hệ Việt Nam – Liên bang Nga trong 65 năm qua thành 3 giai đoạn:
 
Giai đoạn từ 1950 – 1990: Trong bối cảnh cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp xâm lược đang diễn ra ác liệt, ngày 14/01/1950, Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ra tuyên bố về việc sẵn sàng kiến lập quan hệ ngoại giao với các nước trên thế giới. Đáp ứng nguyện vọng chính đáng của Việt Nam, tháng 01/1950, Liên Xô cũng như các nước xã hội chủ nghĩa khác đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, khẳng định địa vị pháp lý chính đáng của chính thể dân chủ cộng hòa lần đầu tiên được xác lập ở Việt Nam.
 
Trong suốt cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ của nhân dân Việt Nam, Liên Xô luôn giương cao khẩu hiệu “đối với những người cộng sản Liên Xô, đoàn kết với Việt Nam là mệnh lệnh của cả trái tim và trí tuệ”. Sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu về nhiều mặt của Liên Xô trong 40 năm (1950 - 1990) đã góp phần to lớn vào thành công của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất và xây dựng đất nước của nhân dân Việt Nam.
 
Giai đoạn từ 1991 - 2000: Vào cuối năm 1991, Liên Xô giải thể, 15 nước cộng hòa thành viên của Liên Xô trở thành những quốc gia độc lập. Riêng Liên bang Nga trở thành nước kế thừa Liên Xô trong các mối quan hệ quốc tế, trong đó có quan hệ với Việt Nam. Những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX là những năm khó khăn nhất trong quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga.
 
Từ giữa những năm 90, quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga bắt đầu khởi sắc nhờ những nỗ lực của hai nước trong việc tạo dựng khuôn khổ pháp lý mới cho quan hệ song phương. Hai nước đã ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga vào tháng 6/1994 nhân chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Bắt đầu từ đây nhiều hiệp định, văn bản hợp tác trên các lĩnh vực khác nhau đã được ký kết, vừa tạo cơ sở pháp lý, vừa đề ra các phương hướng và biện pháp thúc đẩy tiến trình hợp tác toàn diện hơn giữa hai nước Việt Nam và Liên bang Nga. Hai bên bắt đầu phối hợp hợp tác trong các diễn đàn đa phương, các tổ chức quốc tế.
 
Giai đoạn từ 2001 đến nay: quan hệ đối tác chiến lược được xác lập và ngày càng đi vào chiều sâu. Sự kiện đáng chú ý nhất trong giai đoạn này là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của một nguyên thủ quốc gia Nga (kể cả thời Liên Xô) - chuyến thăm của Tổng thống Liên bang Nga V. Pu-tin (tháng 3/2001). Trong khuôn khổ chuyến thăm này, hai nước đã ký Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược cùng nhiều văn kiện hợp tác quan trọng khác, xác định khuôn khổ pháp lý mới cho hợp tác Việt Nam - Nga trên cơ sở tin cậy, chặt chẽ và lâu dài. Ngày 27/7/2012, Việt Nam và Nga ra Tuyên bố chung về tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.
 
Những thành tựu trong quan hệ hai nước những năm gần đây
 
Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đã đi vào chiều sâu và ngày càng có hiệu quả  trên mọi lĩnh vực. Việt Nam coi Nga là ưu tiên cao trong chính sách đối ngoại với tư cách là nước bạn bè truyền thống, một cường quốc thế giới và đối tác chiến lược toàn diện. Việt Nam trở thành đối tác chiến lược quan trọng của Nga tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương và đối tác hàng đầu tại Đông Nam Á. Giữa hai nước liên tục diễn ra các chuyến thăm hữu nghị chính thức, các cuộc hội đàm, trao đổi, gặp gỡ. Lãnh đạo hai nước có sự nhất trí, có chung quan điểm, nhận thức về nhiều vấn đề quốc tế cũng như trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á. 
 
Quan hệ chính trị có độ tin cậy cao và không ngừng được củng cố. Trao đổi đoàn cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước. Đặc biệt chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam ngày 12/11/2013 của Tổng thống V. Pu-tin (cũng là chuyến thăm thứ ba của ông trên cương vị Tổng thống) và chuyến thăm chính thức Liên bang Nga tháng 11/2014 của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là dấu mốc quan trọng, tạo xung lực mới thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ hữu nghị truyền thống và quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.
 
Về quan hệ của tổ chức Đảng, hiện Đảng ta có quan hệ khá chặt chẽ với các Đảng lớn ở Liên bang Nga. Tháng 9/2002, ta đã thiết lập quan hệ với Đảng “Nước Nga Thống nhất” cầm quyền. Tháng 11/2009, hai Đảng đã ký Thỏa thuận hợp tác, chính thức xác lập quan hệ giữa hai Đảng cầm quyền ở hai nước, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị hợp tác giữa hai nước. Tháng 4/2015, nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Liên bang Nga, Chủ tịch Đảng “Nước Nga Thống nhất” Đ.Mét-vê-đép, Đảng ta và Đảng bạn đã ký Biên bản hợp tác giai đoạn 2015 – 2017, cụ thể hóa những nội dung hợp tác mới. Đảng ta và Đảng Cộng sản Liên bang Nga cũng có quan hệ hữu nghị truyền thống và tin cậy lẫn nhau. Trên cơ sở đó, hai Đảng thường xuyên tiếp xúc, trao đổi thông tin, trao đổi đoàn.
 
Hợp tác kinh tế Việt - Nga ngày càng được tăng cường với bốn lĩnh vực trụ cột gồm thương mại, đầu tư, dầu khí và năng lượng điện với kim ngạch song phương tăng từ 500 triệu USD năm 2001 lên gần 3 tỷ USD năm 2014; Ngành điện hạt nhân đang đặt dấu ấn mới cho quan hệ giữa hai nước với việc triển khai dự án Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam. Thị trường du lịch Việt Nam - Nga được coi là một trong những thị trường sôi động với lượng khách tăng đều qua mỗi năm.
 
Đặc biệt, sau hơn 2 năm tích cực đàm phán, cuối tháng 5/2015, tại Kazakhstan, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cùng Thủ tướng các nước thành viên Liên minh Kinh tế Á-Âu (trước đây là Liên minh Hải quan) bao gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan, đã ký chính thức Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu.
 
Bên cạnh đó, hợp tác trong lĩnh vực văn hóa - giáo dục, khoa học - kỹ thuật cũng phong phú, đa dạng với các ngành, các lĩnh vực khác nhau như hợp tác về giáo dục, ngôn ngữ, văn học, nghệ thuật, điện ảnh, âm nhạc, hội họa... Nga giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao trình độ cán bộ, công nhân, chuyển giao các tài liệu kỹ thuật, trao đổi kinh nghiệm quản lý hoạt động khoa học - công nghệ. Cộng đồng người Việt với khoảng 80 ngàn người hiện đang sinh sống làm ăn kinh doanh tại Nga, luôn gắn bó và coi Nga là quê hương thứ hai của mình, hàng ngàn lưu học sinh Việt Nam đang được đào tạo tại Nga.  Thông qua các cơ quan, tổ chức và đặc biệt là Hội hữu nghị Việt – Nga, Nga – Việt, các hoạt động giao lưu văn hóa giữa hai nước diễn ra sôi nổi hằng năm và luân phiên, trong đó có việc tổ chức Những ngày văn hóa Nga tại Việt Nam, Những ngày văn hóa Việt Nam tại Nga, giao lưu gặp gỡ thầy trò Xô - Việt, Tuần phim Nga tại Việt Nam... Chính mối quan hệ, sự giao lưu và kết nối giữa nhân dân hai nước đã trở thành sợi dây bền chặt gắn kết hai quốc gia, góp phần không ngừng củng cố quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga.
 
Quan hệ hữu nghị, hợp tác truyền thống giữa phụ nữ hai nước
 
Tình đoàn kết, mối quan hệ hữu nghị, hợp tác chặt chẽ giữa tổ chức và phụ nữ hai nước đã được xây dựng và qua thời gian tiếp tục được hai bên gìn giữ, thúc đẩy. Không thể không nhắc đến những hỗ trợ vô cùng quý báu cả về tinh thần và vật chất của nhân dân và phụ nữ Liên Xô đối với phụ nữ, trẻ em Việt Nam nói chung và Hội LHPN VN nói riêng trong giai đoạn từ 1950-1990. Thông qua Ủy ban Phụ nữ Liên Xô (UBPNLX), bạn đã tài trợ, tạo mọi điều kiện để Hội có thể tham gia các sự kiện, hoạt động quốc tế và góp phần tổ chức các hoạt động quan trọng của Hội (đào tạo dài hạn và ngắn hạn cho cán bộ Hội ở Liên Xô; in Báo Phụ nữ đối ngoại góp phần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại; làm Huy chương Vì sự nghiệp giải phóng PN…). Đặc biệt, bạn đã ủng hộ nhiều về vật chất giúp ta khắc phục hậu quả của chiến tranh, quan tâm tới những đối tượng thiệt thòi, nhất là con em của các thương binh, liệt sĩ; chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em; tài trợ và đón cán bộ Hội có nhiều đóng góp sang an dưỡng ở Liên Xô... Mỗi chuyến sang Việt Nam, các bạn đều đến với những nơi khó khăn nhất và có những hỗ trợ rất kịp thời, thiết thực. Bên cạnh đó, UBPNLX đã đóng vai trò quan trọng và ủng hộ tích cực đối với Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế (LĐPNDCQT) trong việc hỗ trợ xây dựng Bệnh viện Phụ sản Hà Nội – một món quà đầy ý nghĩa của Liên đoàn tặng phụ nữ và trẻ em Việt Nam.
 
Trong những năm qua, phụ nữ Việt Nam và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (Hội) cũng đã góp phần xây dựng mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam với Liên bang Nga qua các hoạt động hữu nghị, trao đổi đoàn với phụ nữ và một số tổ chức của Nga, trong đó có các đoàn: Hội Phụ nữ Nga tham dự Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ 8 (năm 1997) và tham dự Hội nghị LĐPNDCQT (năm 2002) tổ chức tại Việt Nam; đoàn đại biểu Nga, do bà V. Terescova - phi công vũ trụ, anh hùng Liên Xô, nguyên Chủ tịch UBPNLX, Chủ tịch Trung tâm Hợp tác Quốc tế về văn hoá và khoa học Nga dẫn đầu, nhân dịp đoàn sang thăm và tham dự các hoạt động khai trương Nhà Văn hoá Khoa học Nga tại Việt Nam (năm 2003); đoàn do bà Irina Gorbulina - Chủ tịch Viện Kinh doanh Nga, dẫn đầu tham dự Cuộc họp Các nhà lãnh đạo nữ APEC (WLN) lần thứ 11 tại Hà Nội (tháng 9/2006); đoàn Câu lạc bộ Phu nhân các chính khách Nga “Những người bạn gái”, do Chủ tịch Câu lạc bộ V.S Kapustina dẫn đầu.
 
Hội có mối quan hệ hữu nghị với Hội Phụ nữ Nga – một tổ chức công phi chính phủ toàn Nga được thành lập từ tháng 11/1990; là thành viên của Liên minh Quốc tế các tổ chức phụ nữ của Cộng đồng các Quốc gia độc lập (CIS), Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế (LĐPNDCQT), Hội đồng Phụ nữ Quốc tế, và có vai trò tư vấn cho Hội đồng Kinh tế Xã hội của LHQ (ECOSOC). Thông qua các chuyến công tác, các dịp tiếp xúc gặp gỡ, mối quan hệ hữu nghị, truyền thống giữa hai Hội càng được củng cố. Hội Phụ nữ Nga đã có sáng kiến tổ chức chương trình hợp tác, trao đổi đoàn các nữ họa sỹ Nga và Việt Nam, giúp chị em hiểu biết thêm về đất nước, con người, cuộc sống… ở hai nước để sáng tạo nghệ thuật. Đặc biệt, các nữ họa sỹ đã dùng số tiền bán tranh để ủng hộ làng trẻ mồ côi SOS của Việt Nam.
 
Những năm gần đây, do điều kiện tài chính hạn hẹp nên Hội Phụ nữ Nga không có điều kiện tổ chức các đoàn sang thăm và làm việc tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều đó không ảnh hưởng tới tình cảm và mối quan hệ giữa hai Hội. Các đoàn công tác của Hội vẫn đến thăm, trao đổi và cập nhật thông tin của hai bên nhân các chuyến công tác ở Châu Âu. Thông qua những lần tiếp xúc, bạn đều muốn qua Hội có thêm thông tin về hoạt động của LĐPNDCQT vì gần đây bạn không dự được Hội nghị của Liên đoàn. Lâu nay, hai Hội thường có quan điểm tương đồng và luôn phối hợp trong các đề xuất nhằm củng cố và phát triển Liên đoàn trên cơ sở phát huy uy tín và ảnh hưởng của mình đối với tổ chức này. Ngoài ra, hai bên vẫn duy trì các hoạt động trao đổi thông tin và thăm hỏi nhân các sự kiện, ngày lễ quan trọng của hai nước và hai tổ chức, trao đổi và chia sẻ những kinh nghiệm hoạt động của tổ chức mình. Điều này khẳng định mối quan hệ khăng khít giữa hai Hội vẫn được duy trì và củng cố.
 
Gần đây một tổ chức phụ nữ khác là Hội Phụ nữ toàn Nga “Niềm Hy vọng Nước Nga” (một tổ chức phi chính phủ, được thành lập năm 1995, có quan hệ chặt chẽ với Đảng Cộng sản Liên bang Nga)đã liên hệ mời Hội tham dự cuộc họp Ban Lãnh đạo LĐPNDCQT tổ chức tại Mát-xcơ-va tháng 5/2014.
 
Tháng 9/2006, Hội bắt đầu thiết lập quan hệ với Viện Kinh doanh Nga qua đoàn do bà Irina Gorbulina - Chủ tịch Viện Kinh doanh Nga, dẫn đầu tham dự Cuộc họp Các nhà lãnh đạo nữ APEC (WLN) lần thứ 11 tại Hà Nội. Sau chuyến thăm và làm việc với Hội của bà Chủ tịch nhân dịp công tác ở VN và tiếp xúc với lãnh đạo Hội ở một số hội nghị quốc tế, hai bên đã thống nhất ký Biên bản ghi nhớ với mục đích tạo các cơ hội giao lưu, trao đổi và hợp tác giữa hai tổ chức.
 
Do những điều kiện khách quan mà quan hệ giữa Hội và các đối tác của Nga vẫn chưa phát huy hết tiềm năng. Để tăng cường các hoạt động hữu nghị hợp tác trong tương lai cần có sự chỉ đạo, hỗ trợ và tạo điều kiện của Đảng và Nhà nước, sự phối hợp, tham gia của tổ chức Hội. Các cấp Hội Phụ nữ nên tận dụng cơ hội để tích cực tổ chức và tham gia các hoạt động của địa phương nhằm thúc đẩy quan hệ, tình đoàn kết giữa phụ nữ, nhân dân Việt Nam với phụ nữ, nhân dân Nga, góp phần thắt chặt thêm mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước.
 
Có thể nói quan hệ Việt Nam - Nga đã lưu giữ được những giá trị tốt đẹp từ quá khứ, trong đó giá trị lớn nhất, đáng trân trọng nhất, theo Tổng thống V. Pu-tin, “đó là sự tôn trọng lẫn nhau, là quan hệ truyền thống tin cậy và giúp đỡ lẫn nhau…”. Tổng thống Nga khẳng định, đó sẽ là “điều còn mãi, không bao giờ thay đổi”, là “sự ủy thác tinh thần cho các thế hệ công dân hôm nay và mai sau của hai đất nước chúng ta”, và là “sự bảo đảm tính kế thừa và sự bền vững cho mối quan hệ hướng đến tương lai”. Trong chuyến thăm Nga tháng 11/2014, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn củng cố, thúc đẩy hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Liên bang Nga, coi Nga là một trong những đối tác quan trọng, tin cậy hàng đầu của Việt Nam”. Những nhận định đó một lần nữa khẳng định mối quan hệ khăng khít, bền chặt giữa hai nước.
 
Ban Quốc tế, TW Hội LHPN Việt Nam - Tháng 9/2015
 
Tài liệu tham khảo:
 
1.     Bài của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh “Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga 65 năm một chặng đường”:       http://www.mofa.gov.vn/vi/nr040807104143/nr040807105001/ns150129140300
2.     Bài viết: Nhìn lại 65 năm quan hệ Việt Nam – Nga:  http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/The-gioi-van-de-su-kien/2015/31369/Nhin-lai-65-nam-quan-he-Viet-Nam-Nga.aspx& bài viết “Việt Nam - Nga: Mối quan hệ gắn bó đặc biệt”: http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/PrintStory.aspx?distribution=31712&print=true
3.     Tài liệu cơ bản về Liên bang Nga và quan hệ Việt Nam – LB Nga (Bộ Ngoại giao)
4.     Một số tài liệu do Hội Hữu nghị Việt Nam – Liên bang Nga cung cấp.

5.     Tài liệu lưu trữ của TW Hội LHPN Việt Nam 

More

 

 

 

Bình chọn

Theo bạn thông tin nội dung website thế nào ?

Phong phú đa dạng
Dễ sử dụng
Hữu ích

123 người đã tham gia bình chọn