Sản phẩm bánh mè xát được người dân làng Tân An, xã Quảng Thanh, huyện Quảng Trạch làm ra cách đây từ hơn 100 năm và theo thời gian đã trở thành một nét đặc trưng riêng có trong đời sống văn hóa của bà con nơi đây. Toàn thôn có 236 hội viên phụ nữ thì trong đó đã có gần 150 người gắn bó với nghề làm bún bánh.Tuy nhiên, do quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún nên thị trường chủ yếu mới chỉ quanh vùng sông Gianh và một số địa phương trong tỉnh. Bên cạnh đó,nhiều chị em còn lúng túng trong quá trình tìm kiếm mở rộng thị trường cho sản phẩm do còn thiếu kỹ năng, kinh nghiệm.
Mô hình bánh mè xát Tân An
Nắm bắt được thực tế đó, năm 2010, được sự hỗ trợ của Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Hội LHPN tỉnh đã phối hợp với UBND xã Quảng Thanh thành lập mô hình kinh tế hợp tác xã sản xuất bánh mè Tân An. Ngoài mục tiêu duy trì làng nghề truyền thống, việc thành lập hợp tác xã (HTX) còn hướng đến đưa thương hiệu bánh mè xát của làng đi xa hơn, tạo được nhiều công ăn việc làm hơn cho người dân Tân An. Khi mới thành lập, HTX có 20 thành viên tham gia với vốn điều lệ là 400 triệu đồng. Cơ sở vật chất, trang thiết bị hoạt động ban đầu cũng chủ yếu do các thành viên đóng góp nên gặp nhiều khó khăn trong thực hiện các khâu sản xuất, nhất là công đoạn phơi bánh khi thời tiết không thuận lợi. Trên cơ sở nắm bắt nhu cầu của hội viên, Hội LHPN tỉnh đã đề xuất Trung ương Hội hỗ trợ cho HTX mua 01 máy sấy, 02 máy đóng bao bì sản phẩm, 10 cân bàn loại 100kg, trị giá 133 triệu đồng. Ngoài ra, để từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm, Hội LHPN tỉnh còn hỗ trợ tổ chức 2 lớp tập huấn về vệ sinh an toàn thực phẩm, kỹ thuật sấy bánh, đóng gói sản phẩm và kỹ năng bán hàng cho 60 hội viên, giúp chị em chủ động, tự tin để mở rộng thị trường tiêu thụ. Sau hơn 5 năm thành lập và đi vào hoạt động, giờ đây HTX bánh mè Tân An đã thu hút thêm 10 thành viên tham gia, số vốn điều lệ cũng đã được tăng lên 600 triệu đồng. Mỗi ngày, trung bình HTX làm ra 3 nghìn bánh mè xát và 20 nghìn bánh đa nem. Đặc biệt vào những tháng gần Tết, số lượng bánh sản xuất còn phải tăng lên rất nhiều. Tính bình quân mỗi năm trừ các chi phí, lãi ròng của HTX đạt hơn 100 triệu đồng. Từ khi có HTX, thu nhập của người làm nghề ổn định và tăng cao hơn, sản phẩm bánh đa nem giờ đây cũng đã có mặt ở nhiều tỉnh trong nước, thậm chí đã ra đến nước ngoài.
Chị Phan Thị Cẩm Tú, chủ nhiệm HTX bánh mè xát Tân An cho biết, với sự đồng sức, đồng lòng của các thành viên, sự hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương và các cấp Hội phụ nữ, chúng tôi đã vượt qua những khó khăn ban đầu về vốn, khoa học kỹ thuật để ổn định sản xuất. Đã đầu tư mua sắm thêm được 1 dây chuyền sản xuất bánh tráng, 1 dây chuyền sản xuất bánh đa nem với hệ thống thiết bị máy móc hiện đại, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng cho sản phẩm. Hiện nay, thu nhập mỗi xã viên mỗi tháng trung bình đạt từ 3-3,5 triệu đồng và tạo công ăn việc làm cho 80 lao động nữ trong thôn. Mới đây, bánh mè xát Tân An đã xây dựng thành công nhãn hiệu cho sản phẩm và chúng tôi hy vọng một thương hiệu được làm nên từ bao công sức, mồ hôi và sự chắt chiu của những người nông dân sẽ được tiến xa hơn.
Những ngày cuối năm, được tận mắt chứng kiến những phên bánh phơi san sát trên các con đường bê tông, trên sân của các hộ gia đình và cả những sản phẩm đã được đóng gói để phục vụ khách hàng trong dịp Tết, chúng tôi như được nhân thêm niềm vui mới bởi ngày càng có nhiều tổ chức, cá nhân cùng chung tay tiếp thêm động lực, niềm đam mê của người dân làng Tân An cho một sản phẩm truyền thống mang đậm hương vị ngọt ngào của quê hương.
Lâm Anh
